Heeft het überhaupt zin om over duister toerisme te schrijven, wil iemand erover lezen?
Deze en soortgelijke vragen gingen door mijn hoofd toen ik aarzelde om het onderwerp begraafplaatsen als toeristische attracties, of helemaal niet, aan de orde te stellen.
Hoe dan ook, ik besloot er iets over te schrijven omdat ik zelf graag zulke plaatsen bezocht tijdens mijn reizen, vooral als het ging om echt oude begraafplaatsen. Dit zijn tastbare elementen van onze geschiedenis waaruit veel kan worden gelezen over de cultuur van een individuele natie. Ze roepen onder andere bij mij een diep gevoel van respect op.
Zwart, verdriet of duister toerisme
Het is een subtype van toerisme, dat in de literatuur ook wel wordt genoemd zwart, verdriet of donker toerisme. Het vertegenwoordigt het fenomeen van het bezoeken van plaatsen van een bestemming die representaties bieden, dat wil zeggen scènes van dood of lijden.
Het bloeide op in het romantische tijdperk en de auteurs van vandaag geloven dat het vandaag vooral dankzij de televisie is gestegen. De laatste tijd is er een toenemende belangstelling van de media, maar ook van wetenschappers die de effecten op de toeristenindustrie analyseren met een aantal ethische kwesties.
Dark Tourism kent een groot aantal divisies, interpretaties en spectra. Begraafplaatsen als attracties hebben een historisch aspect, dus in hun elementen kunnen ze in het midden van het spectrum worden geplaatst. Stadsbegraafplaatsen zijn niet alleen speciaal ingerichte omgevingen waar veel aandacht wordt besteed aan de bescherming van landschappen, architectuur en monumenten, maar ook een element van cultureel erfgoed.
Varaždin begraafplaats als een Frans park
Op deze andere manier kun je elkaar ook ontmoeten stad Varaždin. Veel internetzoekers adviseren toeristen om de begraafplaatsarchitectuur in deze barokke stad te bezoeken. De begraafplaats van Varaždin, gecreëerd door de visionaire ziel van Herman Haller, is niet alleen een rustplaats voor de doden, maar ook een uitstekend voorbeeld van parkarchitectuur en een natuurmonument.
De harmonieus ingerichte ruimte werd al in 1773 gevormd en was gemodelleerd naar het Weense Schönbrunn. Later zette Haller de landschapsarchitectuur voort door ongeveer 7.000 cipressen, esdoorns, es, rode beuken, buxus, magnolia en berken te planten. Zo is het omgevormd tot een natuurpark, een vredige rustplaats voor de doden en een rustplaats voor de ogen van de levenden.
Door de thuja in geometrisch regelmatige lichamen te snijden, kreeg de begraafplaats de kenmerken van een Frans park.
Een van de mooiste van Europa
De Varaždin-begraafplaats staat al honderd jaar bekend als een speciaal ontworpen parkruimte. Tegenwoordig is het een uitzonderlijke combinatie van tuinbouw en artistieke monumenten, waardoor het een van de mooiste begraafplaatsen van Europa is.
Steegjes, paden en doorgangen zijn besprenkeld met witte steen als contrast met de groene muren van thuja waarin verschillende grafstenen zijn geweven - van baronnen en generaals tot de nauwelijks gemarkeerde graven van gewone armen, maar allemaal evenzeer omgeven door groen en bloemen.
Familietombes zijn ontworpen door beroemde kunstenaars
Herman Haller is een beroemde Varaždin-naam die aan het begin van de 19e en 20e eeuw, geïnspireerd door de bezienswaardigheden van de grootste steden van Oostenrijk-Hongarije, een sterke stempel gaf aan het uiterlijk van de stad en de begraafplaats zelf, de belangrijkste stadspark. Het hele gebied dringt namelijk met succes door in de omliggende stadsdelen.
Haller heeft beroemde kunstenaars ingehuurd om familietombes te ontwerpen, en toeristen worden vooral genoemd door Robert Frangeš-Mihanović, Rodins kennis en de beroemde Antun Augustinčić, wiens sculpturen voor het VN-gebouw in New York staan.
Engel van de dood
Een van de meest waardevolle monumenten op de begraafplaats van Varaždin is de 'Engel des Doods', een werk van de eerder genoemde beeldhouwer Frangeš-Mihanović, dat op symbolische wijze het afscheid van de levenden van de doden uitbeeldt. Het bevindt zich in het noordelijke deel van de begraafplaats, dat bekend staat als 'Pekel'.
Het oude gedeelte van de begraafplaats met grote, hellende en gebarsten grafstenen, vaak begroeid met klimop, is voor velen het meest indrukwekkend. De inscripties zijn versleten door het weer, dus je moet goed in de gaten houden om de namen en jaartallen te lezen.
Het is ook de moeite waard om het grafmonument van Vatroslav Jagić te zien, dat elke dag versierd is met verse bloemen. De oudste bewaard gebleven grafsteen is vermoedelijk die van de muzikant Johan Galin, oorspronkelijk uit Tsjechië. Emy Walther’s Tomb is een ander gebouw in historische stijl.
Tegenwoordig wordt de begraafplaats onderhouden door het gemeentebedrijf Parkovi van Varaždin, dat zorgt voor een hoog niveau van bescherming en verbetering van het cultureel erfgoed. Ook wordt er hard gewerkt aan een sterkere toeristische waardering van dit historische pareltje.
Europese begraafplaatsroute
De stadsbegraafplaats Varaždin is onderdeel van Europese Begraafplaatsenroute (Route van Europese begraafplaatsen). Het is een project dat gebaseerd is op de verzameling van diverse gebruiken, culturen en geschiedenis van Europa in de afgelopen 200 jaar, aan de hand van begraafplaatsen. In 2011 ontving hij een prestigieuze prijs in het kader van de Ulyssess Awards, een prijs die jaarlijks door de Wereldorganisatie voor Toerisme wordt uitgereikt voor innovatie in het toerisme.
De opname van de stadsbegraafplaats van Varaždin in de Europese begraafplaatsroute is een grote erkenning voor de stad zelf. Het is ook een wegwijzer voor anderen hoe Europese integratie en samenwerking bij Europese projecten positieve langetermijneffecten kunnen bereiken en het creëren van erkenning in de Europese context kunnen beïnvloeden.
Vereniging van beroemde begraafplaatsen van Europa
Laten we vermelden dat de Varaždin-begraafplaats sinds 2003 lid is van de Association of Significant Cemeteries of Europe (ASCE), die de week viert waarin elk jaar Europese begraafplaatsen worden bezocht. In die tijd werden verschillende evenementen, concerten, tentoonstellingen en workshops georganiseerd, allemaal met als doel de burgers te wijzen op het historische en culturele belang van de begraafplaats.
Interessant is dat in de media informatie kan worden gevonden dat de stadsbegraafplaats de meest bezochte toeristische attractie in Varaždin is. In een gesprek met een medewerker van de Varaždin Tourist Board kregen we het antwoord dat het zeker een van de meest bezochte locaties is, maar dat het niet met zekerheid kan zeggen dat het absoluut de meest bezochte is.
Joodse begraafplaats in Varaždin
Het wordt niet zo bezocht, wat erg jammer is, want de geschiedenis van de joden in Varaždin is nauw verbonden met het verleden van de stad. De joodse gemeenschap die eind 18e eeuw naar dit gebied kwam, verdween tijdens de Holocaust. De laatste begrafenis vond plaats in 1952, en vandaag wekt het belangstelling omdat er bepaald nieuws uitlekte over de familieleden van beroemdheden die daar zouden zijn begraven.
De inscripties op de oudste grafstenen zijn te vaag om vandaag de dag nog leesbaar te zijn, maar het is duidelijk dat er Kroatisch, Duits en Hebreeuws werd gesproken. De Joodse begraafplaats wordt af en toe bezocht door nieuwsgierigen en eens per jaar door mensen die de Shoah (de Joodse naam voor de Holocaust) herdenken. Als u het terrein wilt betreden, moet u een sleutel aanvragen bij het bedrijf Parkovi dd in Varaždin. Deze staat vermeld op een bord bij de ingang.
