Een paar jaar geleden kwam ik voor het eerst in aanraking met wijnhuis Jungić op de wijn-, delicatessen- en leefbeurs WINEOS in Osijek. Op dat moment had ik geen idee dat er in Banja Luka een wijncultuur bestond, laat staan dat er in de omgeving zulke mooie wijnen werden verbouwd.
Ik ben al lang bezig met de voorbereidingen voor de wijn. road trip naar Banja Luka en de wijnheuvels in de omgeving. Ik bezocht het wijnhuis Jungić, waar het allemaal begon, daarna het intrigerende wijnhuis Galla, dat experimenteert met PIWI-variëteiten en gevestigd is in de kelder van het Grand Hotel in Banja Luka, en tot slot het wijnhuis Dalmatin, dat met recht de moderne grondlegger van de wijnbouw in Banja Luka genoemd kan worden.
De reis naar Banja Luka was ook een gelegenheid, althans marginaal (want de tijd is, zoals altijd, beperkt en er is zoveel te bezoeken, zien, proeven...), om kennis te maken met de ambachtelijke distilleerderijen, de gastronomie, de geschiedenis en het culturele erfgoed.
Het bezoek aan Banja Luka werd georganiseerd door de altijd behendige directeur van de Novo Gradiška-beurs en organisator NG Wijnfeest Slavko Sremac. Slavko heeft voortgebouwd op zijn jarenlange ervaring in het runnen van een marketingbureau en een algemene stadsbeurs door een wijnfestival te organiseren, als onderdeel waarvan hij wijnbeoordeling "Golden Vine". Het publiek in Novograd was hier meteen enthousiast over en de prijs voor de 'Gouden Wijnstok' trok in eerste instantie een groot aantal wijnhuizen uit Kroatië en het buitenland.
De Novogradiška wijnbeurs was en is nog steeds een goede gelegenheid voor wijnhuizen uit het noorden van Bosnië en Herzegovina om zichzelf aan het Kroatische publiek te presenteren. Nova Gradiška is weliswaar een kleine stad qua inwoneraantal, maar heeft een uitstekende geografische ligging; Het ligt precies halverwege de twee grootste steden in Noord-Kroatië: Zagreb en Osijek. Banja Luka, de op één na grootste stad van het buurland, ligt half zo ver van Nova Gradiška als Osijek of Zagreb.
Onze wijnexpeditie omvatte, naast Slavko Sremac en mijn kleintje, ook wijnmakers Daniël Konijn uit de kelder van de familie Zmajevo Zajec en Joseph Tomac, een wijnmaker uit Novska die wijngaarden in zowel Slavonië als Moslavina heeft. Zaječević is een wijnmaker uit Baranja die bekendstaat om zijn rosé, waar het publiek dol op is, ongewone blends zoals Graminac, de enige Baranja šiller die momenteel op de markt te vinden is, en onvergetelijke feestjes na elke Zmajevac-wijnroute.
Het wijnhuis Tomac daarentegen verbouwt met evenveel zorg de Slavische Graševina en de Moslavina Škrlet. Op de belangrijkste Kroatische wijnbeurs, de Zagreb Vinart Grand Tasting, trekt het regelmatig de aandacht met een handvol verschillende wijnetiketten.
Wijnmakerij Jungić Het ligt ongeveer zeventig kilometer ten zuiden van de staatsgrens in de stad Markovac, gemeente Čelinac, en ongeveer twintig kilometer ten zuidoosten van het centrum van Banja Luka. We besloten een route te nemen waarbij we Banja Luka vermeden, een paar kilometer korter en een paar minuten langer, zodat we door de heuvels van het "grensgebied van Toscane" konden rijden. Keurig verzorgde velden, schapen die zorgeloos grazen in de open plekken en tenslotte wijngaarden...
Bij de Jungić-wijnmakerij is het een drukte van belang: er worden dozen wijn ingepakt voor klanten van de Russische ambassade. Het landgoed is prachtig geïntegreerd in de omliggende natuur. Onze gastvrouw was een van de dochters van de oprichter van het wijnhuis. Zeljko Jungić. Het begon allemaal uit passie en wrok; Željko Jungić was een succesvolle zakenman die wilde bewijzen dat er in de regio Banja Luka wijnen van topkwaliteit konden worden verbouwd! En dat is hem gelukt! Vorig jaar werd het twintigjarig jubileum van de eerste aanplant in Markovac gevierd en het wijnhuis zelf werd in 2008 geregistreerd.
- Toen je 20 jaar geleden hierheen reed en naar de wijnmakerij ging, was er helemaal niets, geen wegen, geen huizen. Het was een volkomen vergeten gebied. De plek waar we nu zijn, waar het wijnhuis zich bevindt, staat in de omgeving bekend als Junge, vernoemd naar onze familie Jungić. Dat is van onze grootvader. Het eerste idee was om hier alleen een familiehuisje te bouwen, dat nu boven de wijnmakerij staat. Mijn vader plantte de eerste druivenranken en maakte wijn voor familie en vrienden in datzelfde huisje. Mijn vader had zijn hele leven in de telecommunicatie gewerkt, als directeur van een nationale operator en als professor aan een universiteit.
Na zijn eerste hobbystappen bleef hij dit terroir verkennen en deed hij ook verder onderzoek naar wijnbouwtechnologie. Hij is inmiddels gepensioneerd als telecommunicatie-expert, maar heeft zich nu volledig toegelegd op de wijnbouw en wijnbouw. In 2008 waren wij het eerste en enige wijnhuis dat officieel geregistreerd stond in het noorden van Bosnië en Herzegovina. Tot dan toe bestonden er alleen wijnhuizen in het zuiden van het land.
De plantages liggen op 280 meter boven zeeniveau. Tussen de twee wereldoorlogen werden hier vroeger wijnranken verbouwd. Socialistische planners besloten dat er alleen in het zuiden van Bosnië en Herzegovina wijn verbouwd mocht worden en de wijngaarden in Bosnisch Krajina verdwenen. Totdat Jungić verscheen, en iets daarvoor Popović. Ze begonnen met twee wijnen: een witte en een rode blend. De rode blend (cabernet sauvignon, merlot, frankovka) is vernoemd naar het stuk land waarop de wijngaard is aangeplant en staat in het kadaster geregistreerd als Kreupelhout, en de witte blend (chardonnay, sauvignon blanc, tamjanika) wordt genoemd Ballen langs de beek die aan de voet van de wijngaard ontspringt.
Tegenwoordig hebben ze meer dan twintig wijnlabels en acht hectare aan wijngaarden. Eén afgelegen wijngaard is uitsluitend beplant met wierook. Zij bewezen dat in dit klimaat heerlijke wierook te verkrijgen is.
Het Jungić-wijnhuis was een geweldige introductie tot het wijnverhaal van Banja Luka. Na de reis gaan we richting de stad voor een welverdiende gastronomische pauze en een bezoek aan de eerste wijnmakerij. Er is discussie over waar de kebabs beter zijn. De discussie kwam tot de conclusie dat toeristen naar Kod Muje gaan en dat insiders het waarderen Gouden kroon. Voor de Kroon een kort bezoek aan Stara Ada. Het is een eiland in de rivier de Vrbas in de stad zelf, met alle benodigde toeristische infrastructuur. Hier werd ooit het Banja Luka-wijnfestival gehouden. Vinosaurus.
Zlatna kruna is een hotel met een barbecueplek op de begane grond. Alles wat we daar proefden was voortreffelijk; Het vlees en de platte broden smolten op je tong. Naast het hotel/de grill is een kleine slagerij waar u alles wat u in het restaurant proeft, vers kunt kopen.
Tijdens de lunch maken we ook kennis met de ingenieursgiganten van Banja Luka. Achter hen staat een ambachtelijke distilleerderij Nibla uit de nederzetting Trn bij Laktaš. Zoals de naam al doet vermoeden, werd de distilleerderij opgericht door twee werktuigbouwkundigen: Dejan Blagojević en Mile Ninić. Er is ook een woordspeling, want enGINeer bevat ook gin in de naam. Er zijn momenteel twee labels actief: een is londen droge gin, en de andere gedistilleerde blauwe gin.
Vorig jaar wonnen ze met hun eerste etiket een zilveren medaille op de World Gin Awards-wedstrijd in Londen, waaraan 900 monsters uit ongeveer vijftig landen deelnamen. Hun London Dry Gin is uniek in zijn soort Hommage Nikola Tesla, omdat zijn schetsen zijn label sieren. De basis voor hun gin is tarwealcohol. Ze experimenteerden ook met andere soorten graanalcohol en uiteindelijk bleek tarwe het meest lonend. Ze gebruiken alleen bronwater.
Er zijn meer dan 80 waterbronnen in de omgeving van Banja Luka. Ook jeneverbessen zijn in dit gebied in overvloed aanwezig en alle ingrediënten die voor de maceratie van de gin worden gebruikt, worden lokaal geoogst. In Banja Luka bestaat een legende die zegt dat er op elke zeven vrouwen één man is. Daarom wordt hun gin geweekt met zeven kruiden. Hun blauwe gin heeft een natuurlijke blauwe kleur die ontstaat door een bloem, en wanneer deze gemengd wordt met tonic, d.w.z. Er vindt een reactie plaats met een drank met een lage pH-waarde en de gin kleurt roze. Ze kondigen ook tal van nieuwe producten aan, waaronder oude gin en kersengin.
De afstand van het Zlatna Kruna Hotel naar het Grand Hotel bedraagt minder dan twee kilometer. Kelders zijn ideale, archetypische ruimtes voor het maken van wijn. Voor het eerst bezocht ik een wijnmakerij waarvan de wijn in een hotelkelder rijpt. Wijnmakerij Galla Het is eigendom van de familie Galić.
Hun wijngaarden liggen aan de noordelijke rand van Banja Luka, in het heuvelachtige gebied van Barlovac. De wijngaarden liggen op 260 meter boven zeeniveau, wat benadrukt dat het Dinarische en Pannonische klimaat zich daar vermengen. Er zijn 7.000 wijnstokken aangeplant met de druivensoorten Rhine, Riesling, Merlot, Bronner en Muscaris. Het zijn deze laatste twee varianten die ze onderscheiden van de anderen. Namelijk bronner en muscaris zijn de zogenaamde PIWI-rassen zijn hybriden die resistent zijn tegen schimmelziekten. Ze worden daarom biologisch geteeld, zonder gebruik van pesticiden, herbiciden en chemicaliën. Galla is ook een distilleerderij, omdat ze pruimenbrandewijn en barriquewijn produceren.
De laatste van de drie wijnhuizen die we bezochten, de suiker aan het einde was de wijnmakerij Dalmatiër die het wijnverhaal van Banja Luka al vóór Jungić begon.
- Oorspronkelijk komen wij uit Dalmatië, uit de regio Šibenik, en wij zijn vrijwel ons hele leven al bezig met wijnmaken. Toen we hier in 1995 kwamen, was de wijnvoorraad van mijn vader op. Zijn eerste idee was om een eigen wijngaard aan te leggen. In die tijd waren er hier nog geen wijngaarden en hij wist niet eens of er hier wel druiven konden groeien. Hij zag dat het werkte! En dat leverde veel op. De productie overtrof de behoeften van het gezin en geleidelijk begon hij het 'vanuit de garage' aan anderen te verkopen. In de loop van de tijd werd hij bekend als iemand die lokale, kwaliteitswijnen verkocht. Destijds werkte ik in de professionele journalistiek en had ik niet zoveel interesse in wijngaarden. Toch sprong ik altijd bij als ik hulp nodig had en langzaam nam ik de kennis op. Toen ik besloot er vol voor te gaan, zei ik tegen mijn vader dat we het serieus moesten aanpakken. Daarom kochten we een paar hectare wijngaarden op de nabijgelegen heuvels.
Ook vonden we zakenpartners voor wie wijnmaken niet de kernactiviteit is, maar die wel een goede zakelijke kans zagen in dit wijnverhaal. Wij zijn in Wenen voor onze wijnen ontving twee gouden medailles bij de AWC-keuring, waardoor we een harde wind in de rug hadden. We wisten dat we goede wijn hadden, maar tot vorig jaar hadden we nog nooit op zo'n hoog niveau meegedaan. De uitbreiding naar restaurants en winkelketens is begonnen en is nog steeds in volle gang. benadrukt zijn zoon, Zoran Popović.
Het Dalmatin wijnhuis bezit nu 6 hectare aan wijngaarden waar ze Rijn Riesling, Chardonnay, Tamjanika en Morava verbouwen - een variëteit die wordt verbouwd op het instituut in Sremski Karlovci en waarvan de eigenaren van het Dalmatin wijnhuis beweren dat deze uitstekend geschikt is om te mengen met Rijn Riesling. En heel dankbaar, want het is resistent tegen borthritis en kan langer blijven zitten als je meer suikers wilt. Van de rode druivensoorten hebben ze Cabernet Sauvignon en onlangs hebben ze bij wijze van experiment Marselan geplant. Ze wilden bijvoorbeeld geen Vranac planten, omdat dit gebied een dun membraan heeft en in september, als er hevige regenval is, is dat volgens Zoran helemaal niet goed voor het gebied.
Op weg van Bosnië naar Nova Gradiška moet u zeker ook stoppen bij de hedonistische oase in Bosanska Gradiška. Restaurant Đerdan Het ligt vlak bij de staatsgrens en is een echte ontdekking. Ik heb het rechtstreeks van de eigenaar gehoord. Gordana Šurlana die persoonlijk een onvergetelijk diner voor ons heeft bereid; wat aantoont dat hij niet alleen een goede restaurantmanager is, maar ook een goede chef-kok.
– Het is allemaal de schuld van die tante!, concludeert Gordan terwijl hij naar een foto aan de muur wijst waarop een dame staat afgebeeld van wie de naam vergeten is en van wie de enige bekende achternaam Jungić is. De muren hangen vol met oude foto's en andere memorabilia, waardoor het lastig is te zeggen wat waarnaar wordt verwezen. Het lijkt erop dat zich op de muren van dit restaurant, op het kruispunt van werelden, een hele sfeermicrogeschiedenis heeft gevormd; Centraal-Europa en de Balkan.
- Haar vader kwam uit Slavonski Brod en was een houthandelaar. Via de handel kwamen ze naar Gradiška. In deze ruimte verkocht ze tabak en schreef ze brieven. In de uitbouw bevond zich het familiehuis. De eigenaren blijven zonder nakomelingen achter, ze sterven, de erfgenamen zijn in Parijs. Ze kenden hier niemand, behalve wij. Ze zagen dat we goede koks waren en gaven ons de ruimte om een restaurant te openen..
De volgende foto is van Gordans familie. – Dit is ons startteam, helaas is de vader overleden, evenals de oude ober, de broer was vroeger de chef-kok. Dat is het team van 2012. In die van hen eregalerij Je kunt zien dat ze in 2008 zijn uitgeroepen tot het beste restaurant van Bosnië en Herzegovina.
Inmiddels zijn er 17 jaar verstreken en je kunt niet leven op oude glorie. Dus natuurlijk moesten we het proberen. We lieten het aan Gordan over om het menu te ontwerpen en vervolgens te bereiden. Na de inleidende cicvara werden er gegrilde worstjes uit eigen productie geserveerd. Vervolgens kregen we als aandenken een drumstick zonder bot, gebakken met Goudse kaas en ham, overgoten met een saus van milleram, knoflook en peterselie. Daarna volgde "ćevapi s juga", hun kenmerkende gerecht: cilindervormige ćevapi's, gegrild op de grill, afgewerkt met een saus van braadvlees, milleram en geroosterde paprika's, licht pittig.
Ook werd er kalfsschouder onder honingraat geserveerd, die was ingedikt met eekhoorntjesbrood en rode wijn, geserveerd op aardappelpuree met kulen. Er werd ook taratorsalade geserveerd – komkommers, milleram, dille en walnoten, en de klassieke Shopskasalade.
Wat kan ik anders zeggen dan dat alles vakkundig bereid was en dat de gastronomische hoogstandjes die Gordan voor ons bereidde werkelijk ongelofelijk waren. Echte perfectie van smaak! Net zoals Gordan ons verraste met het hoofdgerecht, deed hij dat ook met het dessert.
We kregen San Sebastian cheesecake voorgeschoteld – een Baskisch dessert met toegevoegde toppings in de Turkse versie, en in Đerdan maken ze het met pistachenoten, daarna soufflé, zoals Gordan benadrukt, het meest gekopieerde dessert aller tijden, gecreëerd door Michel Bras, daarna crumble met appels, kaneel en karamel, en ten slotte baklava met hazelnoten. Het is moeilijk te zeggen of de kruiden het eerste, hartige deel van het diner vormden, of het tweede, zoete deel. Ik raad alle echte fijnproevers aan om zelf een bezoek te brengen aan restaurant Đerdan in Gradiška en daar zelf een beslissing te nemen.
